Er zijn best veel ondernemers die rondlopen met ideeën voor een nieuwe startup waarin software-ontwikkeling dat idee moet omzetten in een echt (online) product, platform of dienst. Onder hen betreft dit niet zelden ondernemers die zelf geen programmeurs zijn maar de commerciële kant belichamen. Wat zijn de mogelijkheden en onmogelijkheden voor dergelijke ondernemers als ze geen mede-ondernemer hebben die die technische kant kan invullen? In dit artikel zetten we de verschillende strategische mogelijkheden en valkuilen op een rij.
Development outsourcen
Voor elke startup die met een online oplossing voor een doelgroepprobleem de markt wil veroveren, is de software development de kern van het bedrijf, "the engine room". Als je als ondernemer een fantastisch idee hebt voor een nieuwe online startup, moet je dus kunnen beschikken over de kennis en vaardigheden om dit te ontwikkelen. Niet alleen voor de launch, maar ook voor de doorontwikkeling, onderhoud, veranderingen en optimalisatie.
Als je dus afhankelijk bent van uitbesteding aan een externe partij, ga je helemaal leeglopen aan de facturen van deze partij, vroeg of laat, en ben je zogeheten "locked-in". Is uitbesteding dan überhaupt geen alternatief? Jawel, maar natuurlijk nooit structureel, alleen projectmatig bijvoorbeeld bij de initiële ontwikkeling of bepaalde grotere doorontwikkelingen. Als je kiest voor uitbesteding, let dan heel goed op de volgende zaken:
a] Intellectueel eigendom
Leg schriftelijk vast dat alle IE rechten, waaronder in ieder geval de broncode, schriftelijk worden overgedragen aan jouw bedrijf, nadat je alle rekeningen hebt betaald. Overrule daarmee de algemene voorwaarden van de bouwers.
b] Overdraagbaarheid
Leg schriftelijk vast dat de ontwikkelaar de software zodanig goed documenteert, dat elke andere programmeur daarmee verder kan. Zorg dat je niet "locked-in" raakt in een eigen ontwikkelomgeving van de ontwikkelaar.
c] Regel overgang vooraf
Leg in de opdracht vooraf ook reeds schriftelijk vast hoe, op welke wijze en tegen welke kosten de ontwikkelaar de overdracht naar andere programmeurs ondersteunt en begeleidt, zodat je dat reeds geregeld hebt.
d] SLA en escrow
Sluit een Service Level Agreement op het niveau dat nodig is voor een professionele uitoefening van je bedrijf als je live gaat. Zorg daarnaast voor een zogenaamde Escrow met een derde partij voor het geval je IT partner failleert.
e] Budget en methode
Houd altijd, net als bij de verbouwing van een huis, rekening met een fors % meerwerk bovenop de afgesproken prijs. Let op met veranderingen van jouw kant tijdens de uitvoering in deze of kies voor de zgn. SCRUM aanpak.
f] Ga eerst voor een MVP
Ga eerst voor de bouw van een zgn. Minimum Viable Product. Hiermee kun je live met klanten gaan testen en daaruit data verzamelen nodig voor de verdere ontwikkeling en mogelijk financiering van een volgende fase (met eigen mensen).
Outsourcing met risk-sharing
In een poging om de noodzakelijke knowhow toch te verankeren in de eigen organisatie, zie je in de praktijk vaker modellen waarin de externe ontwikkelaar een deel van de ontwikkeling op risico dragende basis doet, door bijvoorbeeld voor een deel van het werk geen factuur te sturen maar in ruil daarvan een aandelenbelang krijgt in de opdrachtgever dan wel een succes afhankelijke fee (bijv. omzetafhankelijk). Tegelijkertijd wil de externe ontwikkelaar daarmee haar positie als hofleverancier veiligstellen. Dit klinkt allemaal aantrekkelijk maar in de praktijk kom je achter de vele valkuilen die deze vorm van uitbesteding met risico delen met zich meebrengt, boven op de onder 1. genoemde essentials:
a] Waardering
Welk % krijgt de IT-partij voor het werk? Dit is een 2-ledig waarderingsprobleem: (1) het werk (2) het bedrijf. Zorg i.i.g. voor goede definitie van het werk én overdracht van gedocumenteerde broncode bij akte aandelenplaatsing.
b] Doorontwikkeling
Software applicaties zijn nooit af. Doorontwikkeling is altijd nodig, naast onderhoud en bug fixing. Krijgt men hier extra aandelen voor? Of betaald? Of wat valt onder "garantie"? Voer voor discussie, hoe goed je het ook regelt.
c] Fiscaliteiten
Vergeet ook niet dat als je werk door derden gaat betalen met aandelen, deze derden gewoon BTW er op moet zetten en dit als Vpb- of IB-plichtige omzet moeten boeken. Dit cash verschil zal men doorgaans betaald willen zien.
d] Dubbel locked-in
Bij uitbesteding is er sowieso het lock-in gevaar zoals boven geschetst, maar als je IT-partij ook nog aandeelhouder wordt heeft deze zeggenschap. Als je voor deze vorm gaat, limiteer deze dan statutair of via stemrechtloze aandelen.
e] Averechtse prikkel
Hoewel je in eerste instantie zou denken dat de IT partner een extra incentive heeft vanwege het belang dat ze in je bedrijf heeft, zie je in de praktijk vaak dat er een prikkel is om het risico terug te verdienen met meerwerk.
f] Nuisance value
Als het je niet is gelukt om de participatie vorm te geven in stemrechtloze aandelen, kan de IT partner een lastige aandeelhouder worden als het zakelijk belang als hofleverancier in het geding komt. Hun belang krijgt dan zgn. nuisance value.
Een dedicated tech-team
Het beste is natuurlijk als je de vereiste tech knowhow in huis hebt, liefst als dedicated "CTO" en mede-ondernemer. Als je die bij aanvang niet hebt, dan kun je hem zoeken of laten zoeken. Net zoals je pitcht bij financiers kun je ook een pitch maken gericht op potentiële technische mede-ondernemers. Je kunt dat zelf doen via netwerken of social media dan wel door gespecialiseerde bureaus in de arm te nemen, zoals recruiters en bureaus op het gebied van overnames en matching van mbo-mbi kandidaten. Sinds een aantal jaren is er ook nog een derde vorm op de markt, nl. Faster Capital: een virtuele incubator die als core business heeft het participeren in startups door middel van het leveren van het hele tech team als technical co-founder, in ruil voor aandelen. Onderstaand een vergelijking van deze opties:
a] Zelf je CTO zoeken
Via je eigen netwerk en social media je technisch mede-ondernemer zoeken is natuurlijk "gratis" en lekker direct. Je kunt zo maar raak schieten maar het is risicovol. Als er gemeenschappelijke relaties zijn, kunnen die helpen.
b] Zoeken via recruiters
Professioneler, minder risicovol maar wel duurder is het gericht zoeken via recruitment of matching bureaus. Hun databases plus kennis en ervaring van welke combi's kunnen werken (en welke niet) vergroten je slaagkans. Je kunt in dat kader eens een afspraak maken met de HR-adviseurs van onze sectie Management & Organisatie advies.
c] Technical co-founder
Je kunt bij Faster Capital een aanvraag doen voor het Technical co-founder of het Idea to Product programma. Wees ook hier alert op de hiervoor beschreven valkuilen. Als mentor bij Faster Capital kan Ondernemersadviseur Henk Ceha je hierbij helpen.
d] Team in dienst
Daar moet je op vroeg of laat altijd naar toe. Ook is dit vaak goedkoper dan uitbesteden, maar een team heeft ook een CTO nodig en ook hier spelen dezelfde valkuilen rondom IE, continuïteit en overdraagbaarheid. Daarbij is bij elk team, maar zeker in tech teams, van groot belang hoe je dat team als totaal effectief en met plezier laat presteren. Kijk in dat kader eens op onze pagina over team coaching.
Conclusies en tips
Welke vorm je ook kiest in welke fase van je ontwikkelproces dan ook, de bedrijfskritische softwarekennis moet juridisch én economisch verankerd zijn in je bedrijf, waarbij tevens goed gelet moet worden op de fiscale aspecten:
a] Verankering
Met juridische verankering bedoelen we dat het IE moet zijn overgedragen aan je bedrijf op een wijze waarop "any" programmeur er mee vooruit kan als je bedrijf dat wil en partijen daar ook aan meewerken. Met economische verankering bedoelen we een belang of opties daarop, echter wel op een wijze die fiscaal klopt én waarop de potentiële conflicts of interests geëlimineerd zijn, zodat er geen averecht prikkel of nuisance value ontstaat.
b] Continuïteit
Je moet altijd met andere programmeurs verder kunnen met gebouwde software, zonder dat (a) je hierin juridisch wordt belemmerd (b) je hierin organisatorisch wordt belemmerd en/of (c) er veel herbouwd moet worden. Of het nu werknemers, mede-ondernemers, externe ontwikkelpartijen of je technical co-founder Faster Capital betreft, al deze zaken moet je regelen en veiligstellen, alleen de vorm waarin verschilt wat tussen deze alternatieven doch de onderliggende essentie is identiek. Zelfs als je samen met een CTO mede-ondernemer start, moet dit geregeld worden, anders is van rechtswege de broncode van hem/haar en niet van het bedrijf. Heb je op enig moment een investeerder nodig, dan zal die dezelfde eisen stellen.
c] Realistisch
Ik kan me voorstellen dat dit alles allemaal wat negatief en paranoia klinkt voor enthousiaste positief ingestelde ondernemers, maar in de praktijk gaat het vaker fout dan goed met deze valkuilen, met alle conflicten, frustraties en verdampte investeringen en ondernemersvreugde tot gevolg. Dit moet je te allen tijde voorkomen. Het is dus gewoon realistisch.
d] Getrapte route
Mocht je niet per direct slagen in het juridisch en economisch binden van een eigen tech team aan je bedrijf, dan is het laten bouwen van een Minimal Viable Product door een externe partij een optie, mits je alles tackelt wat we hierboven beschrijven. Het doel van dat MVP is om daarmee niet alleen de echte feedback vanuit gebruikers te krijgen maar vervolgens ook daarmee zowel de middelen als de tech mensen te kunnen aantrekken om de stap van MVP naar full operational startup te maken.
Vragen of contact
Ik hoop met bovenstaande ertoe bij te dragen dat er in praktijk minder problemen ontstaan voor tech startups rondom het contracteren van techs / developers, in welke vorm dan ook. Het vereist best wel veel (kostbare..) ervaring om hier goed mee om te gaan. Bovendien is dit echt zoals je hebt kunt lezen, een multidisciplinair vraagstuk, dat zowel organisatorische, juridische, fiscale, financieel-economische als strategische aspecten en valkuilen kent. Wil je daarom advies of heb je hulp nodig rondom deze materie en dit soort situaties, dan ben je bij een multidisciplinair team als Ondernemersadviseurs aan het juiste adres. Stel je vraag vrijblijvend via onderstaande knop en je krijgt dan snel van ons antwoord.